Có thể nói, ở thời điểm hiện tại, những diễn biến của nền kinh tế thế giới đang rất khó lường, tác động lớn tới hoạt động sản xuất - kinh doanh ở hầu hết các khu vực trên thế giới. Tình trạng bất ổn diễn ra trên bình diện toàn cầu, rồi vấn đề chi tiêu ngân sách của Mỹ, khủng hoảng nợ công ở nhiều nước châu Âu, chiến tranh và xung đột ở châu Phi, Trung Đông, thảm hoạ động đất và sóng thần  ở Nhật Bản và lạm phát ở hầu hết các quốc gia châu Á. Những thước đo giá trị chung toàn cầu giờ đây đang được xem xét lại.

Ở Việt Nam, bên cạnh lạm phát cao, lãi suất cho vay cũng không chịu thụt lùi trong cuộc đua song mã, các mức lãi suất công bố đã bằng và cao hơn mức đỉnh trong giai đoạn 2007 - 2008, vì thế chi tiêu công được thắt chặt…

Kinh doanh khó, doanh nghiệp (DN) nghĩ tới M&A là một giải pháp hữu hiệu. Thế nhưng “bán cho ai” và “bán thế nào” lại là một bài toán khác, mà lời giải chưa chắc đã dễ hơn. Đem bán không đúng cách, các tài sản - DN đó sẽ dễ bị xếp vào nhóm “kiệt quệ tài chính”, khi đó đương nhiên, giá bán cũng không thể mong được cao, nguy cơ bị thâu tóm gia tăng. Cho dù hầu hết các quỹ hiện tại đều khó khăn trong huy động vốn mới, song không có nghĩa là thị trường thiếu đi những nguồn tiền dạng “chờ mồi”.

Những nguồn tiền đầu tư giờ đây đang thực sự có cơ hội tìm cho mình những thương vụ “ngon, bổ, rẻ”.

M&A - có cơ hội, nhưng cần biết cách làm

Đảo qua một vòng gặp các nhà quản lý quỹ, không khó gặp phải những cái lắc đầu. “Tình hình khó quá, rủi ro cao, giữ tiền còn hơn đầu tư”. Nhìn kỹ một chút, phần lớn những cái lắc đầu đến từ những quỹ đầu tư tài chính, những khoản vốn thời hạn ngắn dưới 3 năm, công thức là đầu tư rồi đợi bán lại hoặc niêm yết để thoát vốn.

Với tình hình hiện tại, quả đúng là họ không lắc không được. Thế nhưng, thị trường vẫn có những thương vụ M&A lớn và đẹp.

Những nguồn tiền rảnh rỗi giờ đây trở nên khó tính hơn, bởi chủ sở hữu có nhiều lựa chọn hơn, có thời gian phân tích nhiều hơn, ít cạnh tranh hơn và càng chờ, họ càng có lợi thế trong đàm phán.

Để lựa chọn cho mình một nguồn vốn phù hợp, DN cần sự chuẩn bị cẩn thận, có bài bản và chiến lược tiếp cận khéo léo để vừa duy trì được giá trị của mình, vừa thu nhận được vốn vào đúng thời điểm mong muốn, theo cách có lợi cho các bên tham gia.

Nếu như thương vụ KKR với Masan với giá trị kỷ lục có thể sẽ còn tốn nhiều giấy mực để hiểu động cơ người trong cuộc, thì các thương vụ Marico và ICP, Daio và Giấy Sài Gòn lại tương đối rõ ràng - những vụ M&A theo ngành hoặc theo chuỗi, những đầu tư chiến lược thực sự.

Chưa đầy 1 tháng sau khi ký hợp tác chiến lược với đối tác giấy Daio lớn thứ 3 và ngân hàng lớn bậc nhất của Nhật Bản, Ban Giám đốc Công ty Giấy Sài Gòn đang phải bắt tay vào điều chỉnh cơ cấu, sắp xếp tổ chức để tiếp nhận 5 thành viên mới là các nhân sự cao cấp từ Daio sang làm việc dài hạn, nhằm hỗ trợ các mảng sản xuất, marketing và tài chính.

Một hợp tác chiến lược bài bản, đúng cách không chỉ bao gồm có khoản đầu tư tài chính, mà cần có cả những tính toán chiến lược về ngành, sản xuất, nhân lực, công nghệ… Giá trị gia tăng cho cổ đông sinh ra từ sự cộng hưởng các tính toán chiến lược này sẽ lớn hơn rất nhiều lần so với chỉ thuần tuý là khoản đầu tư tài chính.

Như thế, nếu làm cẩn trọng và khéo léo, DN có thể tận dụng cơ hội để tiến hành các thương vụ M&A đẹp, mang lại giá trị tăng trưởng bền vững lâu dài cho DN.

Nhiều dự báo cho rằng, có thể mất từ 2-3 năm để tình hình có thể ổn định trở lại. Trong thời gian đó, nếu DN có thể chứng minh tiềm năng, chuẩn bị kế hoạch, bổ sung cho mình những nguồn lực cần thiết, chiếm lĩnh thị trường từng bước, thì đây sẽ là cơ hội tốt để vươn lên, khẳng định vị thế sau giai đoạn khó khăn này.

M&A tràn lan sẽ không diễn ra, nhưng tình hình sẽ không vì thế kém sôi động. Sẽ là những thương vụ M&A được chuẩn bị chu đáo, triển khai bài bản với các bài tính dài hơi, hướng đến tăng trưởng căn cơ, bền vững, xây dựng những giá trị thực làm gốc cho các con số trong bảng tính và báo cáo.

Có thể nói, tuy tình hình chung không tích cực, nhưng không có nghĩa là sự chấm hết cho M&A, mà trái lại đây lại là thời điểm cho những ý định đầu tư chiến lược nghiêm túc có thời gian và cơ hội được cân nhắc và ra quyết định hợp lý.

Theo Lưu Qúy Phương
(*) Thành viên sáng lập Saga.vn
Nguồn Báo Đầu tư